افسانه صورت فلکی خرچنگ

صورت فلکی خرچنگ نماد ماه تیر است و به علت ستارگان کم سویی که دارد درشهرهای بزرگ قابل رویت و شناسایی نیست. در طول تاریخ، راجع به این نقش آسمانی برداشت های متفاوتی شده است؛ مثلا در برخی متن ها او را یک کاردینال دانسته اند که سمبلی از آب و آرامش، و نیز هدایت کننده همه جانداران به سوی احساسات است.

محقق آلمانی « پیتر جانسون » ادعا کرده بود که این صورت فلکی به سالِ ۴۰۰۰ قبل از میلاد در بابل و حتی یونان در شمایل یک لاک پشت شناخته شده بود. اگرچه به سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد در یونان نیز سرطان به شکل سوسکی بزرگ ثبت شده بود که برای آنها نماد مقدس ابدیت به حساب می آمد. همچنین در نسخ خطی مصور نجومی قرن دوازده میلادی، این صورت فلکی در شکل یک سوسک آبی نمایش داده شده است. اما جدیدترین سمبل برای این برج یک خرچنگ از نوع آبی است که پوشش خارجی محافظ دارد.

صورت فلکی خرچنگ به همراه صورت فلکی مار آبی یکی از دوازده خان هرکول را به وجود آوردند. طبق افسانه های یونان باستان، "هرا" صورت فلکی خرچنگ را در آسمان قرار داد. 

آلکمن در واقع زنی شوهردار، یعنی همسر شهریار تبس، آمفیتریون بود. بزرگ ایزدان می دانست برای اغوا آلکمن باید نقشه ای هوشمندانه طراحی کند، بنابراین خود را در شمایل آمفیترون شوهر آلکمن در آورد و زن مورد علاقه اش را به آغوش کشید. ساعاتی بعد که شوی او بازگشت و از آلکمن درخواست هم آغوشی کرد با رفتار سرد بانوی خود مواجه گشت. وقتی پادشاه از تیرزیاس پیشگو دلیل را جویا شد پی به راز پشت پرده برد. از این هم آغوشی، آلکمن صاحب دو پسر شد که از این دو، هرکول فرزند زئوس و ایفیکس فرزند آمفیترون بود. هرا که از عشق بازی شوهرش زئوس، با آلکمن مادر هرکول به شدت خشمگین بود، تصمیم گرفت که از هرکول انتقام سختی بگیرد. پس بانوی انتقام جوی اساطیر تمام سعی خود را به کار بست تا هرکول را نابود کند ولی از بخت بدِ همیشه با شکست مواجه می شد.

سال ها سپری شد و هرکول مرد جوانی شد، روزی هرکول دچار حالت دیوانه واری شد و بدون اراده زن و فرزندش را از پای درآورد. پس از این که هرکول حال طبیعی خود را بازیافت بسیار نادم شد و برای بخشوده شدن و نجات از عذاب وجدان رهسپار معبد دلفی برای توبه شد. سروش دلفی به هرکول فهماند که برای پاک شدن از این گناه بزرگ باید دوازده خان را که به دوازده رنج هرکول معروف شدند پشت سر بگذارد. به این ترتیب می توانست به بخشایش خدایان امیدوار باشد.

در این بین هرای بدجنس نیز بیکار ننشست و خود را برای انتقام آماده کرد. او در زمان مبارزه هرکول با مار غول پیکری به نام هیدرا که خود وقف شدۀ ،هرا بود خرچنگ عظیم الجثه ای را به کمک هیدرا فرستاد. هیدرا که با هر بار قطع شدن یک سر دو سر جای قبلی در می آورد کمکی بزرگ چون خرچنگ نیز با خود داشت. این نبرد نخست نا امیدکننده به نظر می رسید چون به جای هر سری که هرکول از بدن مار جدا می کرد دو سر دیگر می رویید. تمام جانوران از هرکول پشتیبانی می کردند مگر این خرچنگ. اگرچه خرچنگ مرتب پاشنه پای پهلوان رویین تن اساطیر را می گزید ولی هرکول با یک ضربه پا، پوست خرچنگ را در آسمان می نهد.

بسیاری از اقوام باستانی در صورت فلکی خرچنگ که به علت ستارگان کم سویش مانند لکه کم رنگی در آسمان رویت می شود دروازه ای را تصور می کردند. آنها معتقد بودن که روح آدمیان از میان این دروازه از آسمان به زمین می آید.

برگرفته از کتاب اساطیر یونانی و صورت فلکی